Niemiecki sukces gospodarki odpadami przykładem dla Polski

W zakresie gospodarki odpadami Polska i Niemcy to kraje o zbliżonych, pod względem prawnym, systemach. Efektywność mierzona w poziomach odzysku i recyklingu surowców to płaszczyzna, w której widać największe różnice pomiędzy tymi państwami.

fot.

Niemcy są bezkonkurencyjnym liderem w zakresie ekologicznego gospodarowania odpadami i osiąganymi poziomami recyklingu. Taką pozycję zawdzięczają ekonomicznemu podejściu do problematyki surowców pozyskiwanych z odpadów, jak i poczuciu odpowiedzialności  oraz determinacji w działaniach ekologicznych. Ponadto, niemieckie prawodawstwo jak i sprawne funkcjonowanie systemu ułatwiają realizowanie założonych celów ekologicznych.

Niemieckie struktura oparta jest na trójstopniowym systemie gospodarowania odpadami, w którym największą rolę odgrywa zapobieganie powstawania odpadów, odzyskiwanie materiałów i energii oraz ich unieszkodliwianie (jak najbliżej miejsca powstawania). Największą wagę przywiązuje się zatem do oszczędnego wykorzystywania surowców we wszelakich procesach produkcji jak i minimalizacji ilości wytwarzanych odpadów poprzez zamknięty cykl surowców (nieodpuszczenie do utworzenia odpadu poprzez natychmiastowe wykorzystanie surowca).

Takie ujęcie narzuca przede wszystkim przedefiniowanie podejścia do sposobu produkcji. Bazowanie na wysokojakościowych produktach, których wybór zdeterminowany jest przez możliwość wielokrotnego wykorzystywania i maksymalna redukcja substancji szkodliwych to kluczowe założenia systemu, które w dużej mierze odpowiedzialne są za sukces niemieckiej gospodarki odpadami. Dodatkowym wsparciem jest przejrzyste ustawodawstwo oraz sprawne rozwiązania zaimplementowane dla całego mechanizmu.

Wartymi uwagi są kwestie problematyki odpadów opakowaniowych, które uregulowane zostały już 1991 r. Wtedy to wprowadzono zobowiązanie producentów handlujących towarem w opakowaniach do uzyskania z góry określonych poziomów recyklingu i kosztów z nim związanych. Utworzone zostało branżowe zrzeszenie przedsiębiorców, które jako pierwsze zaczęło pobierać opłaty od wytwórców opakowań. Opłata dotyczy umieszczenia logo firmy w zamian za zorganizowanie  odbioru, recyklingu, i odzysku materiałów. Koszt wywozu selektywnych odpadów ponoszą konsumenci ale zazwyczaj jest to stosunkowo niska kwota w formie ryczałtu.

Ponadto, Niemcy mogą poszczycić się  sprawnym system wielokrotnego użytkowania opakowania po napojach. Szacuje się, iż jedno opakowanie może funkcjonować nawet w 40-o krotnym cyklu życia. Bardzo efektywnym wsparciem dla tych rozwiązań jest podwyższona kaucja za opakowania jednorazowe (0,25 Eur) co skutecznie hamuje ich zużycie a popularyzuje opakowania wielokrotnego użytku. Co istotne, w zasadzie w każdym supermarkecie konsument może zutylizować takie opakowanie w specjalnych maszynach lub po prostu oddać sprzedawcy.

Obrót pojazdów wycofanych z eksploatacji polega na bezpłatnym zwrocie samochodów do producenta, dealera lub importera. Większość z nich odsprzedawana jest w krajach sąsiednich (m.in. w Polsce) jako samochody używane lub ponownie wykorzystuje się ich części. Z kolei odpowiedzialność za zużyty sprzęt elektroniczny i baterie, podobnie jak w Polsce, przerzucona jest na producentów wprowadzających w obieg taki towar. Organizowane są też specjalne punkty zbiórki selektywnej.

System zbierania biodoadów w Niemczech zasługuje na szczególne wyróżnienie, gdyż przeznaczane są one w dużej mierze na kompostowanie i fermentacje. Żmudna segregacja i zbiórka organicznych śmieci procentuje wysokim udziałem nawozów naturalnych w stosowanym w Niemczech na szeroką skalę rolnictwie ekologicznym. Ponadto z kompostowników pozyskuje się również energie wykorzystywaną w gospodarstwach ekologicznych jak i przemyśle.

Niemcy z całą pewnością mogą poszczycić się systemem zamkniętej gospodarki surowcami, którą cechuje oszczędność i efektywność. Polska powinna czerpać od zachodniego sąsiada i korzystać z bogactwa wzorów i dobrych praktyk w zakresie ekologicznego i ekonomicznego zarządzania obiegiem odpadów
Źródło