Regulacje w zakresie prawnych aspektów transportu odpadami przysparzają
w Polsce wiele problemów interpretacyjnych. Ustawodawstwo w tej dziedzinie
posiada wiele luk i nieścisłości. Przede wszystkim brak jest w tym zakresie
uszczegółowienia i uporządkowania zasad wynikających z nowej ustawy o odpadach
jak i kompatybilności jej z umowami międzynarodowymi.
Ustawa o odpadach z dnia 14 grudnia 2012 r. Dz.U. 2013 poz. 21 wprowadza
istotne zmiany w dotychczasowym funkcjonowaniu sektora transportu odpadów. Pierwszym
problemem jaki napotykamy to brak bezpośredniej definicji bazowego pojęcia,
jakim jest transportowanie odpadów. Jego znaczenie można jedynie rozczytać z kontekstu całego dokumentu i rozumieć je jako
część gospodarowania i przetwarzania odpadów.
Drugim istotnym aspektem
negatywnego charakteru ustawy jest jej wysoki poziom ogólności. Ustawa w art.
24 reguluje podstawowe kwestie związane z transportem odpadów:
Art. 24.
1. Transport odpadów odbywa się zgodnie z wymaganiami w zakresie
ochrony środowiska oraz bezpieczeństwa życia i zdrowia ludzi, w szczególności w
sposób uwzględniający właściwości chemiczne i fizyczne odpadów, w tym stan
skupienia, oraz zagrożenia, które mogą powodować odpady, w tym zgodnie z
wymaganiami określonymi w przepisach wydanych na podstawie ust. 7.
2. Transport odpadów niebezpiecznych odbywa się z zachowaniem
przepisów obowiązujących przy transporcie towarów niebezpiecznych.
3. Zlecający usługę transportu odpadów jest obowiązany wskazać
transportującemu odpady wykonującemu usługę transportu odpadów miejsce
przeznaczenia odpadów oraz posiadacza odpadów, do którego należy dostarczyć
odpady.
4. Transportujący odpady wykonujący usługę transportu odpadów jest
obowiązany dostarczyć odpady do miejsca przeznaczenia odpadów i przekazać je posiadaczowi
odpadów, o którym mowa w ust. 3.
5. Transportujący odpady wykonujący usługę transportu odpadów
umieszcza indywidualny numer rejestrowy, o którym mowa w art. 54 ust. 1, na
dokumentach związanych z tą usługą.
6. Środki transportu odpadów są oznakowane w sposób zgodny z
przepisami wydanymi na podstawie ust. 7
7. Minister właściwy do spraw
środowiska w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw transportu określi, w
drodze rozporządzenia, szczegółowe wymagania dla transportu odpadów, w tym dla środków
transportu i sposobu transportowania, oraz oznakowanie środków transportu,
biorąc pod uwagę właściwości odpadów i ich wpływ na środowisko oraz
bezpieczeństwo życia i zdrowia ludzi.
Kluczowe wymagania w zakresie
transportu określone zostaną w rozporządzeniu, które najpóźniej powinno zostać
opublikowane 23 stycznia 2015 r. Do tego czasu obowiązują przepisy ogólne
wynikające z dokumentu, jak i z wcześniejszej ustawy. Regulują one zaskakująco
szczegółowo miedzy innymi proces wymaganego wpisu do rejestru (wcześniej
zezwolenia), ewidencjowania odpadów transportowanych oraz kary jakie są
przewidziane za złamanie obostrzeń w zakresie formalnych uwarunkowań transportu
odpadami.
Z drugiej jednak strony zapisy te
nie korespondują z regulacjami wynikającymi z podpisanych przez Polskę umów
międzynarodowych, które mają za zadanie uzupełniać i uszczegółowiać
„nasze” przepisy. I tak dla przykładu w
ustawie o odpadach brak jest sposobu klasyfikacji odpadów niebezpiecznych i
zagrożeń jakie za sobą niosą. Z tego też względu ustawodawca odsyła nas do międzynarodowej
umowy o odpadach niebezpiecznych ADR, której między innymi Polska jest
sygnatariuszem. Umowa ta wprowadza jednak dość nieścisłe i rozległe sposoby klasyfikowania,
które niejednokrotnie nie pokrywają się z metodyką znaną i stosowaną w naszym
kraju. By jednak ułatwić cały proceder klasyfikowania odpadów powołuje się
ciało doradcze ds. bezpieczeństwa jako obligatoryjny podmiot specjalistyczny w
przedsiębiorstwie. W efekcie jednak jest to martwa pomoc- umowa nie reguluje
bowiem konieczności posiadania zaplecza badawczego przez takiego doradcę, co ostatecznie
uniemożliwia prawidłowe ocenienia szkodliwości odpadów.
Gospodarowanie odpadami, a w
szczególności transport to bardzo trudny i niedoprecyzowany temat w polskim i
międzynarodowym ustawodawstwie. Firmy specjalizujące się w tej dziedzinie stoją
przed niełatwym zadaniem odnalezienia się w gąszczu przepisów i wymagań
formalnych.