Prawne aspekty transportu odpadów

Regulacje w zakresie prawnych aspektów transportu odpadami przysparzają w Polsce wiele problemów interpretacyjnych. Ustawodawstwo w tej dziedzinie posiada wiele luk i nieścisłości. Przede wszystkim brak jest w tym zakresie uszczegółowienia i uporządkowania zasad wynikających z nowej ustawy o odpadach jak i kompatybilności jej z umowami międzynarodowymi.  

fot.

Ustawa o odpadach z  dnia 14 grudnia 2012 r.  Dz.U. 2013 poz. 21 wprowadza istotne zmiany w dotychczasowym funkcjonowaniu sektora transportu odpadów. Pierwszym problemem jaki napotykamy to brak bezpośredniej definicji bazowego pojęcia, jakim jest transportowanie odpadów. Jego znaczenie można jedynie rozczytać z  kontekstu całego dokumentu i rozumieć je jako część gospodarowania i przetwarzania odpadów.

Drugim istotnym aspektem negatywnego charakteru ustawy jest jej wysoki poziom ogólności. Ustawa w art. 24 reguluje podstawowe kwestie związane z transportem odpadów:

Art. 24.

1. Transport odpadów odbywa się zgodnie z wymaganiami w zakresie ochrony środowiska oraz bezpieczeństwa życia i zdrowia ludzi, w szczególności w sposób uwzględniający właściwości chemiczne i fizyczne odpadów, w tym stan skupienia, oraz zagrożenia, które mogą powodować odpady, w tym zgodnie z wymaganiami określonymi w przepisach wydanych na podstawie ust. 7.

2. Transport odpadów niebezpiecznych odbywa się z zachowaniem przepisów obowiązujących przy transporcie towarów niebezpiecznych.

3. Zlecający usługę transportu odpadów jest obowiązany wskazać transportującemu odpady wykonującemu usługę transportu odpadów miejsce przeznaczenia odpadów oraz posiadacza odpadów, do którego należy dostarczyć odpady.

4. Transportujący odpady wykonujący usługę transportu odpadów jest obowiązany dostarczyć odpady do miejsca przeznaczenia odpadów i przekazać je posiadaczowi odpadów, o którym mowa w ust. 3.

5. Transportujący odpady wykonujący usługę transportu odpadów umieszcza indywidualny numer rejestrowy, o którym mowa w art. 54 ust. 1, na dokumentach związanych z tą usługą.

6. Środki transportu odpadów są oznakowane w sposób zgodny z przepisami wydanymi na podstawie ust. 7

7. Minister właściwy do spraw środowiska w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe wymagania dla transportu odpadów, w tym dla środków transportu i sposobu transportowania, oraz oznakowanie środków transportu, biorąc pod uwagę właściwości odpadów i ich wpływ na środowisko oraz bezpieczeństwo życia i zdrowia ludzi.

Kluczowe wymagania w zakresie transportu określone zostaną w rozporządzeniu, które najpóźniej powinno zostać opublikowane 23 stycznia 2015 r. Do tego czasu obowiązują przepisy ogólne wynikające z dokumentu, jak i z wcześniejszej ustawy. Regulują one zaskakująco szczegółowo miedzy innymi proces wymaganego wpisu do rejestru (wcześniej zezwolenia), ewidencjowania odpadów transportowanych oraz kary jakie są przewidziane za złamanie obostrzeń w zakresie formalnych uwarunkowań transportu odpadami.

Z drugiej jednak strony zapisy te nie korespondują z regulacjami wynikającymi z podpisanych przez Polskę umów międzynarodowych, które mają za zadanie uzupełniać i uszczegółowiać „nasze”  przepisy. I tak dla przykładu w ustawie o odpadach brak jest sposobu klasyfikacji odpadów niebezpiecznych i zagrożeń jakie za sobą niosą. Z tego też względu ustawodawca odsyła nas do międzynarodowej umowy o odpadach niebezpiecznych ADR, której między innymi Polska jest sygnatariuszem. Umowa ta wprowadza jednak dość nieścisłe i rozległe sposoby klasyfikowania, które niejednokrotnie nie pokrywają się z metodyką znaną i stosowaną w naszym kraju. By jednak ułatwić cały proceder klasyfikowania odpadów powołuje się ciało doradcze ds. bezpieczeństwa jako obligatoryjny podmiot specjalistyczny w przedsiębiorstwie. W efekcie jednak jest to martwa pomoc- umowa nie reguluje bowiem konieczności posiadania zaplecza badawczego przez takiego doradcę, co ostatecznie uniemożliwia prawidłowe ocenienia szkodliwości odpadów.

Gospodarowanie odpadami, a w szczególności transport to bardzo trudny i niedoprecyzowany temat w polskim i międzynarodowym ustawodawstwie. Firmy specjalizujące się w tej dziedzinie stoją przed niełatwym zadaniem odnalezienia się w gąszczu przepisów i wymagań formalnych.